Meyve Sebze Hakkında Bil(me)diklerimiz
Fiyat artışları ve enflasyon ile mücadele ülke gündemini meşgul ederken şiddetli kış ile birlikte sera üretimi sebze fiyatları yükseldi, fiyat artışları 2-3 haftadır yüksek sesli itirazlara neden oldu.
30 yıllık perakendeci olarak yanlış anlaşılmak endişesi ile sessiz kalıp tartışmaları ve yapılanları yerinde izlemeyi tercih ettim.
Tarımda endüstri 4.0 ile birlikte nitelikli üretim markalaşma süreçleri üzerinde çalışmaları ilgi ile izliyoruz.
Tarım gündemi akıllı seralar, topraksız üretim, dikey üretim, izlenebilirlik, yerli tohum, hal yasası ile meşgul oluyorken baskın kış ile ‘fırsatçılık’ tartışmaları gündemi işgal etti.
Sebze meyve hızlı tüketilen ihtiyaç maddeleri, onlarsız beslenme düşünemeyiz.
Meseleyi üretim mevsimi, kullanılan teknoloji, finansman, lojistik ve değişen tüketici davranışları ile birlikte değerlendirerek doğru sonuçlara ulaşabiliriz.
Sera üretiminde en önemli unsur ISI ve IŞIK, kış günleri güneş göremeyen serada ürün performansı düşüyor, ısınma ise elektrik, doğalgaz ve bazı bölgelerde termal sıcak su ile sağlanıyor, ‘’güneşsiz ve soğuk hava’’ serada düşük kapasite ürün anlamına geliyor. Fiyatı yükselten önemli etken.
Sera teknolojilerinde yok yok, finansmanınız olsa da, nitelikli eleman, değişim için zaman planlaması her biri önemli maliyet.
Sera ürünleri ambalaj, yükleme ve sevkiyatı ürün ömrü ve kalitesini etkileyen faktörlerden. Bu konuda çok başarılı olduğumuz söylenemez. Son satış noktası atık oranlarını düşürmek için çaba sarf edilse de %10 oranın altına düşen yok gibi.
Teknolojik yeniliklerde rekabet, ilaçlama ve beklenmeyen iklim şartları yatırım ve üretim maliyet hesaplarında dikkate alınması gereken kalemlerdendir.
Tüketim alışkanlıkları, tüketici profili değişiyor. Sosyologların ‘plaza sendromu’ ismini verdikleri tutum ve davranışlardan anladığımız kadarıyla yaz mevsimi sebzelerinin hemen gelmesini istemek bedeli ödenecektir anlamına gelir.
Kış ortasında sera ürününü ağustos ayında tarla fiyatından beklendiğini ekranlardan şaşkınlıkla izliyoruz.
Tarım üretimi, fiyatları, tarladan-markete ‘izlenir’ durumda. Hal satışları kontrol altında. Sevkiyatların değerinden belgelendiği daha da titizlik ile takip edilmeli. Fırsatçılık, aklı evvellik her alanda olduğu gibi bu sektörde de zaman zaman olabilir.
Tespit edildiğinde gereği yapılıyor. Küçük olayları siyasi malzeme yapıp kamuoyunu yanıltmak umulduğu gibi kazandırmaz.
Fiyatı gerçekten düşürecek olan arz artmasıdır.
Piyasalarda dalgalanma beklentisi stokçuluğa sebep oluyor. Kamu otoritesi acil tedbirler ile duruma müdahale etmek zorunda kaldı. Tanzim satış müdahalesi amacına ulaştı sonu başarılı. Gerçek fiyat rafta yerini aldı.
Tarımda üretimi arttırıp ölçülebilirliği yaygınlaştıracak uygulama KOOPERATİFÇİLİK olduğunu savunanlardanım, her yıl 5.000 ziraat mühendisi mezunu kazanıyoruz. Eğitim ve organizasyonlar bitmeyen bir seferberlik ile zirai üretimi öncelemek zorundayız.
İhracat ürünleri için özel süreçler gerek, halk döviz ile fiyatlanan meyve sebze tüketmek zorunda kalmamalı.
Devlet, zirai süreçler için;
Prensipleri belirleyip, eğitim ve organizasyonları yapmak ve durumu konsolide etmek ile kontrolcü rolünde kalmalı diye inanıyorum.
Üretim-lojistik süreçleri üretici, satışı hal organizasyonları yapacak şekilde konsantre olmalıyız.
Tarım dünyanın en büyük işidir üzerinde kafa yormak durumundayız.